มังสวิรัติ เจ วีแกน ต่างกันอย่างไร?

• Facebook
• Twitter
• Line

มังสวิรัติ เจ และวีแกน ต่างกันอย่างไร?

มังสวิรัติ เจ วีแกน เป็นคำถามที่หลายคนที่สนใจที่จะลด ละ เลิกการทานเนื้อสัตว์ต้องสงสัยอย่างแน่นอน ทำไมมีหลายชื่อจังเลย แล้วเราต้องทานแบบไหน แบบไหนเหมาะกับเรา วันนี้วีโกวีแกนจะมาอธิบายให้ทุกท่านกระจ่างทั้งหมดเลยครับ

กลุ่มคนที่ไม่ทานเนื้อสัตว์ถูกเรียกว่าอะไรบ้าง?

มังสวิรัติ (Vegetarian) คำนี้ทุกท่านรู้จักแน่นอน มังสวิรัติประกอบไปด้วยคำสองคำคือ มังสะ และ วิรัติ ความหมายก็ตรงตัวคือ มังสะ แปลว่า เนื้อสัตว์ และ วิรัติ แปลว่า งดเว้น รวมกันก็แปลตรงไปตรงมาว่า งดเว้นเนื้อสัตว์ แต่ใครจะงดเว้นได้แค่ไหน จะเคร่งครัดขนาดไหน ไม่ได้มีกฎตายตัวว่าแบบนั้นห้าม แบบนี้ได้ แต่ขึ้นอยู่กับผู้ที่นำไปปฏิบัติ ทำให้คำว่ามังสวิรัติในปัจจุบันมีความหลากหลายทางการปฎิบัติ(การกิน)มากๆ บางท่านไม่ทานเนื้อ แต่ทานน้ำ(น้ำซุปจากกระดูก หรือเนื้อสัตว์) บางท่านงดสัตว์ใหญ่ แต่ทานสัตว์เล็ก บางท่านทานไข่ ทานนม น้ำผึ้ง แต่บางท่านก็ไม่ทาน จนไม่สามารถที่จะอธิบายได้ว่ามังสวิรัติทานอะไรได้บ้าง ไม่ได้บ้าง แต่มีการแบ่งกลุ่มของมังสวิรัติให้คนทั่วไปสามารถเข้าใจมังสวิรัติได้ง่ายขึ้นดังนี้

• มังสวิรัติที่ทานสัตว์บางประเภท
  • มังสวิรัติ-ปลา (pesco-vegetarian) ทานอาหารมังสวิรัติเป็นหลัก แต่ทานปลา หรือสัตว์น้ำต่างๆ
  • มังสวิรัติ-สัตว์ปีก (pollo-vegetarian) ทานอาหารมังสวิรัติเป็นหลัก แต่ทานเป็ด ไก่ และสัตว์ปีกต่างๆ
• มังสวิรัติที่ทานผลิตภัณฑ์ที่มาจากสัตว์
  • มังสวิรัติ-ไข่ (ovo-vegetarian) ทานมังสิวัรัติ แบบทานนมจากสัตว์
  • มังสวิรัติ-นม (lacto-vegetarian) ทานมังสวิรัติ แบบทานนมจากสัตว์
• มังสวิรัติ (มังสวิรัติในอุดมคติ)
  ไม่ทานผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ทั้งทางตรงและทางอ้อม

คำว่ามังสวิรัติจึงถูกเข้าใจไปตามการปฏิบติของสังคมที่ลดความเคร่งครัดของตัวเองลง จนทำให้คนส่วนใหญ่เข้าใจในแบบที่เป็นในปัจจุบันคือ มังสิวิรัติกินไข่ได้ กินนมได้ มังสวิรัติทานสัตว์บางประเภทได้ ซึ่งไม่ใช้ความหมายแรกเริ่มของคำว่ามังสวิรัติ

Vegan(วีแกน) คำศัพท์ใหม่ของคนที่เป็นมังสวิรัติเต็มตัว

เมื่อคำว่ามังสวิรัติไม่สามารถระบุความเป็นมังสวิรัติได้จึงมีการบัญญัติศัพท์ใหม่ขึ้น นั้นคือว่า Vegan (วีแกน)

คำๆนี้ยังไม่มีคำไทยอย่างเป็นทางการแต่ ศ.ดร.นพ. วิชัย เอกทักษิณ(เป็นนักมังสวิรัติท่านนึงที่ผมนับถือมากๆ) ได้ให้คำแปลไทยว่า วิสุทธิมังสวิรัติ

คำว่า Vegan (วีแกน) มีความหมายครอบคลุมทั้งเริ่มของการกิน และการใช้ชีวิต โดยวีแกนเป็นกลุ่มที่ไม่ทานอาหารที่มีผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ทั้งทางตรง และทางอ้อม รวมถึงไม่ใช้ของที่ทำมาจากสัตว์ หรือเบียดเบียนสัตว์ เช่นกระเป๋าหนัง เสื้อขนสัตว์ น้ำผึ้ง เครื่องสำอางที่มีการทดลองกับสัตว์ อาหารนอกจากไม่มีส่วนประกอบจากสัตว์แล้ว ยังต้องไม่มีกระบวนการใดกระบวนการนึงใช้ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ด้วย คนทั่วไปอาจมองว่าเคร่งครัดจนเกินไป แต่กระแสของการเป็นวีแกนทั้งต่างประเทศ และในไทยเติบโตมากขึ้นโดยไม่มีแนวโน้มจะลดลงเลย

Plant-based คืออะไร?

เป็นคำที่ความหมายกว้างๆที่จะพูดถึงอาหาร หรือของใช้ที่มีส่วนประกอบหลักมาจากพืช แต่ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีส่วนผสมจากสัตว์ เป็นคำที่ไม่แสดงถึงความเคร่งครัด เป็นมิตรกับคนทุกกลุ่ม ดูเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ไม่เชื่อมโยงกับศาสนา จึงมักใช้ในการทำการตลาด ใครที่ทานอาหารวีแกน หรือเจ ต้องสังเกตุเพิ่มเติมว่าอาหาร หรือของใช้ที่ระบุว่าเป็น Plant-based นั้นๆมีส่วนประกอบจากสัตว์ หรือผักที่ไม่ควรทานหรือไม่

มังสวิรัติแบบยืดหยุ่น Flexitarian

เป็นอีกคำที่ถือว่าใหม่มาก เป็นกลุ่มที่ทานมังสวิรัติเป็นหลัก แต่ไม่ได้สามารถทานได้ทุกวัน หรือทุกมื้อ ยืดหยุ่นตามความพร้อมของแต่ละบุคคล

แล้ว “เจ” คืออะไร?

เจ เป็นวัฒธรรมอันดีงามที่สืบทอดมายาวนานเป็นพันๆปี เก่าแก่กว่าทุกคำที่พูดถึงมา และมีความหมายมากกว่าเลยของการกิน เจ เป็นคำสั้นๆ แต่มีความหมายที่ครอบคลุมทั้งชีวิต ถ้าจะอธิบายให้ง่ายที่สุด เจ ก็คือ ศีล เราจึงมักจะได้ยินคำที่บอกว่า “ถือศีลกินเจ”

แต่ปัจจุบันถ้าเราผู้ถึงเจ เราจะนึกถึงแค่เรื่องกิน และนึกถึงเฉพราะช่วงเทศกาลกินเจเพียง 9 วัน แต่เจที่แท้จริงคือศีลที่เราทำดี และไม่ทำสิ่งไม่ดีเป็นปกติ ไม่ใช่แค่บางวัน แต่เราควรเป็นปกติทุกวัน เจครอบคลุมทั้งเรื่องกาย วาจา และใจ จิตใจที่เมตตา วาจาที่ไม่กล่าวร้ายต่อใคร กายที่ไม่เบียดเบียน ทำร้ายชีวิตผู้อื่น และยังไม่เบียดเบียนตนเองด้วย

ทำไมกินเจห้ามกินผักบางชนิด?

ศีลทุกข้อย่อมมีเหตุผล ถ้าคนกินเจบอกแต่ว่า “ห้ามกิน ห้ามกิน” โดยไม่พูดถึงเหตุผล วันนึงก็คงไม่สนใจข้อห้ามเพราะมองว่ามันไม่มีเหตุผล

เจคือศีล ศีลมีรากฐานจากคุณธรรมพื้นฐานของมนุษย์คือ เมตตาธรรม มโนธรรม สัตยธรรม จริยธรรม ปัญญาธรรม แล้วเกี่ยวอะไรกับการห้ามกินผักบางชนิด? (กำลังจะอธิบายให้ฟังแล้วครับ) ชาวพุทธมีศีลข้อ 5 ให้งดเว้นสุรา ของมึนเมา เพื่อให้ผู้ศีลมีกาย วาจาใจ ที่เป็นปกติเสมอ

ผักบางชนิดที่ควรงดเว้นก็มีเหตุเช่นกันคือ
1. กระเทียม มีผลกระตุ้นการทำงานของหัวใจ
2. กระเทียมโทน มีผลกระตุ้นการทำงานของม้าม
3. หอม มีผลกระตุ้นการทำงานของไต
4. กุยช่าย มีผลกระตุ้นการทำงานของตับ
5. ใบยาสูบ มีผลกระตุ้นการทำงานของปอด

การกระตุ้นการทำงานโดยไม่จำเป็นก็เหมือนการทำลายอวัยวะภายใน ทำร้ายตัวเอง ผู้ที่ถือศีลกินเจจึงไม่ควรทานผักฉุดเหล่านี้

นอกจากนี้อาหารรสจัดเช่น เค็มจัด หวานจัด เผ็ดจัด หรือไขมันสูงก็ควรงดเพื่อสุขภาพร่างกายที่ดี และรักษาความเป็นปกติของร่างกายครับ

เหมือนกันที่จิตใจ

มังสวิรัติ เจ หรือวีแกน ก็ต่างกันเพียงชื่อเรียก ชื่อที่เรียก ภาษาที่ใช้ ย่อมเปลี่ยนตามกาลเวลาที่เปลี่ยนหนุมเวียนไป และตามพื้นที่ที่เราอาศัยอยู่

แต่พื้นฐานจิตใจที่อยากลด ละ เลิกการเบียดเบียนเพื่อนร่วมโลกย่อมเหมือนกัน เราอาจจะเคร่งครัดต่างกันตามวัฒนธรรม ความเชื่อ ศาสานาที่ต่างกัน แต่ทุกคนย่อมเหมือนกันที่จิตใจ

แม้แต่ผู้ที่ยังลด ละ เลิกการทานเนื้อสัตว์ไม่ได้ ก็ไม่ได้หมายความว่าเขาจะต่างไปจากเรา เราต่างมีส่วนช่วยกันให้โลกใบนี้ดีขึ้นในแบบของแต่ละคน ใครพร้อมทำสิ่งไหนก่อน ก็เริ่มจากสิ่งนั้น เราพร้อมและเริ่มจากทางนี้เราก็เป็นกระบอกเสียงให้ทุกคนเห็นคุณค่า และความสำคัญของที่เราทำอยู่ อยู่อย่างให้เกียรติซึ่งกันและกัน ยอมรับผู้ที่เห็นต่าง

เพราะแท้จริงแล้วจิตใจเราไม่ต่างกัน

อ่านมาถึงตรงนี้แล้วอาจจะสงสัยต่อว่าเคร่งครัดมากมายขนาดนี้ทำไม่ยังมีคนเป็นวีแกน ทานมังสวิรัต หรือทานเจเพิ่มขึ้นเลื่อยๆ
ไปหาคำตอบต่อกันที่ 3 เหตุผลที่ต้องกินเจ

ขอบคุณทุกท่านที่อ่านมาถึงตรงนี้
ขอให้ทุกท่านมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงครับ

บทความและเรียบเรียงโดย: นพรัตน์ ทัศนวิรุฬห์ (ผู้ร่วมก่อตั้ง บริษัท วีโกวีแกน จำกัด)
#มังสวิรัติ เจ วีแกน ต่างกันอย่างไร

อ้างอิง
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/becoming-a-vegetarian
https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/vegan
https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/flexitarian
https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/plant-based

• Facebook
• Twitter
• Line